Overige factoren die van invloed zijn op de groei van aquariumplanten

We hebben het in deze artikelenreeks over plantengroei voornamelijk gehad over licht, CO2 en voeding. Echter een aantal andere factoren dienen we ook in het oog te houden. We lopen ze op deze pagina even kort na.

Waterkwaliteit - pH - hardheid

De waterkwaliteit heeft wel degelijk invloed op plantengroei. Voornamelijk is de zuurgraad (pH) en de harheid (GH) van belang. Het belang van de pH is al uitgebreidt besproken in de eerdere artikelen, maar de hardheid niet. Enkele uitzonderingen daargelaten, prefereren planten vrij zacht water. Dat komt omdat hard water veel calcium- en magnesiumverbindingen bevat die een zogenaamde verdringing tentoonspreiden aan het bladoppervlak. Je zou kunnen stellen dat de hardheids-ionen het plantenblad "verstoppen", zodat andere elementen moeilijker op te nemen zijn. Nu is het wel zo dat planten actief bezig zijn om de voedingsstoffen die ze nodig hebben, maar dat kost altijd extra tijd wanneer er hoge concentraties van andere elementen (in dit geval Ca en Mg) aanwezig zijn. Het is een vertragende factor. Beter is het dan ook om te streven naar vrij zacht water : GH 4-10.

Watertemperatuur

Van oorsprong komen de meeste van onze planten uit tropische gebieden. Voor een goede plantengroei ligt het optimum wel bij 24 - 26 graden celcius. Een hogere temperatuur zal de groei gaan tegenwerken. Ook de verhoogde bacteriële activiteit gaat een rol spelen : deze zullen sneller groeien en nemen meer voedingsstoffen op. Er zal dus sneller een tekort ontstaan bij een hogere temperatuur. Ook speelt de genetische achtergrond nog mee : sommige planten kunnen wel even tegen een hogere temperatuur (zeg 30 graden celsius of hoger), maar zullen uiteindelijk wel het loodje gaan leggen.

Waterstroming

Koude en warme lagen in het aquarium dienen we te vermijden. Een lichte stroming zal bijdragen tot een rustige aan- en afvoer van voedingsstoffen in het gehele aquarium. Een echte plantenbak wordt meestal rustig gefilterd : 1x per uur filtering van de totale waterhoeveelheid is voldoende.

Geen harde waterstraal

Een harde waterstraal uit het filter op het wateroppervlak zal CO2 verdrijven. En juist CO2 hebben we hard nodig, zeker als we geen gebruik kunnen maken van een CO2-toevoer systeem. Beter is het dus om de waterstraal onder het wateroppervlak uit te laten komen.

Actief kool

Veel aquaristen gebruiken actief kool in hun filter. Hou rekening met het feit dat koolfiltering ook voedingsstoffen voor planten uit het water haalt. Zeker de betere kwaliteit kool heeft een enorme impact op het verwijderen van dat soort verbindingen uit het aquariumwater. Het maakt de vloeibare plantenvoeding op die manier een stuk minder effectief.

Vissen en visvoer

Vissen belasten het aquariummilieu natuurlijk. De uitscheiding van stikstofrijke verbindingen is een belangrijke factor. Indien de planten niet direkt ammonium kunnen opnemen, zullen aerobe bacteriën het verder gaan omzetten in nitriet, en dit nitriet overzetten in nitraat. Nitraat is een belangrijke stikstofbron voor planten.

Visvoer bevat ook altijd fosfaatrijke verbindingen. Planten hebben een bepaalde behoefte aan fosfaat. Dat is dus ook weer nuttig voor de groei van de plant.

Echter een teveel aan vissen (en visvoer), leidt onherroepelijk tot een overmaat aan beide stoffen. Als het fosfaat-gehalte te hoog wordt, dan zal de totale voedingswaarde in het aquarium te hoog worden en kunnen algen een kans krijgen om te groeien.

Regelmatig waterverversen, een goed werkend biofilter (voor de bakteriologische afbraak), geen overbezetting van vissen en niet teveel visvoer : dit zijn enkele maatregelen die zullen helpen bij het onder controle houden van een overmaat van beide stoffen. Voer uw vissen dus spaarzaam en houdt niet teveel vissen in uw aquarium als u een mooi, goed lopend gezelschaps-plantenaquarium nastreeft.

Ze zeggen wel eens : je moet kiezen tussen een "visaquarium" of een "plantenaquarium". Maar het is natuurlijk zeer goed mogelijk een combinatie te hebben. Mits je de belasting van het water door de vissen en het visvoer in de gaten en onder controle houdt.

Algen en plantengroei

Planten en bacteriën concurreren met algen als het gaat om licht, CO2 en voedingsstoffen. Als aan al deze 3 factoren wordt voldaan, zullen de algen weinig tot geen kans krijgen om het aquarium overmatig te bezetten. Een goed onderhouden aquarium met voldoende goed groeiende planten zal nooit overmatige algengroei te zien geven.

Algen zijn in onze ogen geen "boosdoeners" maar eerder indicators dat er iets niet goed zit. Een tekort aan CO2 of voedingsstoffen zal leiden tot een stagnerende groei van planten. En u raadt het al : zodra de groei en assimilatie stilstaat, vormen de planten geen concurrent meer voor de algen en grijpen deze wonderlijke pioniers meteen hun kans.

Wees vooral nuchter...

Een gemiddeld plantenaquarium bevat een scala aan verschillende planten. Er zit er altijd wel één of twee tussen die het niet helemaal goed doen. Als blijkt dat na het checken van de belangrijkste factoren (licht, CO2, voedingsstoffen, hardheid, etc.) er eigenlijk geen aanwijsbare reden is, haal dan deze planten eruit en probeer een andere soort. Wees tevreden met de goede groei van de overige 15 soorten en ga nooit lukraak experimenteren om net die ene plant ook te laten groeien.

De kans dat er tijdens de experimenten iets misgaat is vele malen groter dan dat u de "probleemplant" wel kan laten groeien.